smatchres

S-Match^©

The Balanced Universal ATU

The text is updated and extended, some schematics are updated.

How the idea arose.

An 8 kg "weighty" design.

A model of the third variation.

Home brewed with cleaned and painted components from the junk box.

INTRODUCTION

It is possible with only two components of a LC circuit to build a symmetrical ATU without taps and coupling links. It is then relative simple to modify a T-match ATU. The final result is multi-band antenna system tuning unit that suitable is for both symmetrical and coaxial feeding lines and end-fed wire antennas.

Several possibilities of the S Match design.

ADVENTAGE

In comparison with other symmetrical ATU's you save with this design a expensive roller inductor or variable capacitor. The tuner can be built in a metal cabinet with two knobs on the front panel.

USE A CHOKE BALUN?

Many hams have tried to match an open feeder line with an available asymmetrical ATU. In practice you will see that all those asymmetrical matching systems are nevertheless not perfect in respect to balance.

As an example (fig) see the LC circuit with a choke balun at the input, among other things a principle of Palstar AT-4K. One introduces also 25–50 small ring cores concerning the introducing coax cable. In schematic b the system has been has been differently drawn. Of the ladder line wires is connected to ground, earth, coax cable or transceiver via a choke. Assume on 160 m a 600 Ω impedance of the feeding line. To "isolate" the wire from ground one needs at least a 5 × 600 Ω = 3000 Ω choke impedance or a self-inductance of approximately 260 µH. It is not easy to obtain such a choke balun with low self-capacitence. Many hams uses choke baluns of much less inductance to be effective in shielding the ladder lijn from ground. So RF coupling back to the transceiver is most likely.

S-MATCH^©

After an extensive research and experimenting I achieved the design shown in the above drawings of the Balanced Universal ATU System. To make it distinctive from other types of ATU's, I call my design S-Match©. The system is intended to accommodate balanced antenna systems transmitting on a very wide frequency spectrum, ranging from 160 m band up to 10 m band. Likewise, it is able to take proper care of impedances and associated reactances ranging from less than 20 Ω and up to 3000 Ω. Built with the proper components, it is able to transfer loads of more than 1000 Watts. This balanced antenna-tuning unit has only three components: a capacitor, a roller inductor and a balun or RF transformer. The input circuits are isolated from the output circuits, resulting in a system, which is suitable also for single-wire antennas and coax fed antennas.

TOROID TRANSFORMER/BALUN

ATTENTION: Do not twist the black and green wire!

The inductance of the turns is a part of the resonant circuit with the roller-inductor and the capacitor.

Wires are twisted for more thickness.

The rule-of-thumb for the windings is:

ATU for 10 – 160 m: (a-b) = (c-e) + (f-d) = ~3 µH

ATU for 10 – 30 m: (a-b) = (c-e) + (f-d) ≤ 3 µH

ATU for 30 – 160 m: (a-b) = (c-e) + (f-d) ≥ 3 µH

The transformer contributes a lot to the final result, which is my conclusion after I tested many types of windings. A couple of ham friends successfully tested a number of my own ideas for a suitable HF transformer/balun. The above chosen type of transformation ensures that input and output connections are galvanic isolated. The experiments show that an inductance of about 3 µH is a good average compromise for all HF bands. Sometimes the minimum inductance (coil + balun) is too large for some 10–30m antenna systems. Subsequently, extending or shortening the feeding line was necessary to change the antenna system impedance to cope with the tuner, or build a separate ATU with fewer turns e.g. less than 3 µH on the toroid.

As a rule of thumb for the required self-induction see the previous table. The number of turns is in fact a compromise for coupling, lowest self-induction and sufficient insulation for RF voltage. Even spreading out the wires on the core and use some space between wire when you use non insulates wires.

The transformer/balun is part of the tuning system. Most ferrite toroids are not suitable for high power or high RF current while the indicated Amidon iron powder core is. The windings should provide high-voltage insulation by using Teflon covered wire.

Eventually RG58 coax cable with the outer isolation and screen stripped off may be used.

SYMMETRY, SWR AND BALANCE

Always tune the S-Match on lowest SWR, preferably exact SWR = 1 because then the symmetry is optimum. With many symmetrical tuners unequal currents flows in the ladder line which is minimised by a balun with a centre tap. One thinks that the feeding line is symmetrical, but the middle tap and construction of the bifilar and trifilar baluns enforce balancing with respect to "ground" or chassis.

My experience shows that some unbalance in an ATU occurs due to the construction and the location of the components. For example, a variable capacitor has frame and movable plates, which are not in any balance with respect to the chassis or system ground. The basic mechanical construction of roller coils is also not symmetrical.

To minimise the asymmetry of the used components in metal a cabinet, mount them on at least 5 cm distance of all metal parts.

If any unbalance occurs, try switching to the other connection or interchange the connections to the roller inductor.

These disturbing elements can be generally compensated. However you must be certain that the RF currents in the ladder line are equal. Is that confirmed and still any unbalance occurs, try switching to the other connection or interchange the connections to the roller inductor. Experiment for the best symmetry of your S-Match. If afterwards still an imbalance is noted, is that more the consequence of irregularities of the antenna system then of the tuner itself.

Note that the transformer is a part of the tuning system, therefore a current balun or choke balun is inadequate. Use suitable material for the ring core. I had the best results with Amidon powder iron toroids.

TOROIDS

Amidon provide toroids up to a diameter of approximately 12.5 cm, but is that very expensive. I used a T200-2 toroid with a diameter of 2 inch, that is suitable for 400 W. Cover the core with of one 16 turns winding and two 8 turns windings. Two cores glued on each other are suited for approximately 1500 W. In resonance RF currents are heating the wires and possibly warm up the core. If you are not certain if you have the correct material because the toroid becomes hot, check why the cores are warmed-up. Was it due to the heated wires with to thin conductors?

A new type T200A-2 of Amidon has the same dimensions as two T200-2 cores on each other. Because I had no thick with teflon isolated wire I twisted 2 wires of 0.6 mm. In of my other tuners even three wires were twisted.

With less power a smaller format toroid can be used and if you work with high power, buy as big toroid as possible. My photograph and drawings will be clear enough to make a transformer.

ATTENTION

My photograph of toroids with twisted wires has some home brewers mislead. The windings should provide high-voltage insulation by using Teflon covered wire. Do not twist the wires of the primary windings with the wires of the secondary windings. In the picture (see fig») the light blue with the blue wires.

OTHER CORE MATERIAL

One ham has me written that ferrite toroids (4C65) were better suited for this application. With that I have no experience because many of my ferrite cores became warmly or hot some even with 100 W RF power. If you will use ferrite cores generally you need less turns for impedance of 3 µH.

CAPACITOR

The tuning range is dictated by minimum and maximum capacitance of a variable capacitor. Sometimes a minimum capacitance of a large capacitor is too much and then is a smaller capacitor with less minimum capacitance is the only possibility.

With a W3DZZ or 2 × 17.5 m dipole with approximately 10 m ladder line I was able to match the system for SWR = 1. I used a 20–200 pF capacitor and a 2 µH roller inductor. With another antenna it turned out that on the 10 m band the 200 pF had still too much minimum capacitance. At still another antenna the capacitance was too little on the 160 m band. Especially in the 1.8 MHz range were low impedance's occurs with too short antennas more maximum capacitance will be necessary. Generally one has enough with a 470 pF capacitor. However if one wants an ATU which match almost everything, a maximum capacitance of 1000–2200 pF is needed.

My largest S-Match (photographs) was made with one 50 µH roller inductor and a 12–1200 pF vacuum capacitor (made in USSR). The advantage of such a type is a high RF voltage, small minimum capacitance and a wide range. With these components it was possible to match a couple of different antenna systems on all HF bands, even the antennas of two friends. Furthermore it was possible to match a 160 m loop antenna of another ham.

The T200A-2 toroid was assembled with two disks of glass fibre as you can see in the middle between roller coaster and the vacuum capacitor.

The roller inductor was to long for the cabinet and therefore it was assembled in the breadth resulting in very short connection between all components.

The cranked handle of the left knob was made with a peace from of thick aluminium plate and then glued to the knob.

DOUBLE-GANG OR THREE-GANG CAPACITOR

Some hams do not like an ATU system without a centre ground point. That can be realised (see schematic) with a double-gang variable capacitor. Through the common ground (stator) a symmetrical point with respect to the chassis is enforced. The disadvantage is that the tuning range is two times less, however advantageous is that one can use a capacitor with less space between the plates and insulating from the chassis is not necessary.

The 2 × 470 pF types in vintage radios are very well suited for this tuner and they can handle easy 400 W RF power.

A simple S-Match for example holiday and suited for at least 100 W can be made with a , can one make by introducing a reel with 22 branches which are served by 2 × 11 scores on T200-2 a ring core switch or one makes two reels with two switches.

Een eenvoudige S-Match voor bij voorbeeld vakantie en geschikt voor ten minste 100 W, kan men maken door op een T200-2 ringkern een spoel met 22 aftakkingen aan te brengen die bediend worden door een 2 × 11 standen schakelaar of men maakt twee spoelen met twee schakelaars.

In het hiernaast afgebeelde model werd een 22 standen schakelaar ingezet met 1–9 taps na 2 windingen en 10–22 taps om de 3 windingen. Daarmee werd bij het afstemmen op alle negen amateur banden een SWR< 1.5 bereikt, meestal was het SWR = 1–1.2. Beter is om de eerste 3 taps om de winding aan te brengen. Heeft men thuis een permanent antennesysteem, dan hoeft men alleen de meest gunstige taps voor elke band uit te zoeken. Zo heeft men minder aftakkingen nodig en gaat het ook met een 11 standen schakelaar. Afhankelijk van het antennesysteem zal het met 2 × 470 pF niet altijd lukken om op 80 en 160 m resonantie te vinden. Daarom is het aan te bevelen om ook nog extra capaciteit in te kunnen schakelen. Bij mijn huidige antenne hoeft dat niet.

Nog een keer testen met alles op zijn plaats.

Klaar!

Een "tijdelijke" belettering werd gemaakt met een DYMO Letra Tag (fig») label printer. Een pover resultaat gezien de prijs van de tapecassettes. Heeft iemand ervaring met een Brother labelprinter en is dat beter?

Heeft men een viervoudig type afstemcondensator (toch nog op een vlooienmarkt gevonden), dan is het inschakelen van extra capaciteit meestal niet nodig als de secties twee aan twee parallel gezet worden. De balun in het voltooide model was gemaakt met vrij stug en met teflon geïsoleerd draad. Dat blijft niet zo goed op zijn plaats zitten en daarom werden de aderparen met kabelbinders gefixeerd. Met deze S-Match kan mijn W3DZZ of 2 × 17 m dipool met ongeveer 10 m openlijn, op alle negen HF banden afgestemd worden. Met 700 W zendvermogen wordt alleen de draad warm maar de ringkern niet. Het opwarmen van de ringkern is dus niet het gevolg van het gebruik van verkeerd kernmateriaal.

INDUCTORS WITH SWITCHED TAPS

The use of a roller inductor enables tuning only by turning knobs. Some hams don’t like roller coils, not realising that a switched inductance with many taps has a lot more self-capacitance and self-inductance. Most of the time you can’t achieve a proper adjustment because the needed point is somewhere in between the taps. Still, I provide in this present application a switched inductance of 25 µH, which will be adequate for most of the antenna systems. An extra variable capacitor of 470 pF from a vintage AM receiver can be added in series with the input to help reducing the VSWR.

TWEE UITGANGEN

With some antenna systems a better efficiency can be obtained when the antenna is connected as shown by the dotted line. It is also possible to use two separate toroids and I have not noticed any difference between an ATU with two cores or with a single core. The input circuits are isolated from the output circuits, resulting in a system, which is suitable also for single-wire antennas and coax fed antennas. It has therefore actually become a universal ATU system.

AFSTEMBEREIK VERGROTEN

Het afstembereik van een S-Match kan vergroot worden door het toevoegen van een inschakelbare vaste condensator van 100 – 220 pF. Dat kan bij voorbeeld nodig zijn als de aan te passen impedantie kleiner is dan is dan 50 Ω of als uw variabele condensator een (te) kleine capaciteit heeft. Het is ook mogelijk dat bij een bepaald antennesysteem uw rolspoel te weinig zelfinductie heeft. Dan kunt u een extra spoel in serie schakelen om het bereik vergroten, maar dat kan ook gedaan worden door («fig) een condensator parallel aan de spoel te schakelen. De laatste methode vermindert het rendement in lichte mate, maar een condenstor neemt minder plaats in en vaak kies ik zelf voor deze uitbreiding.

HERHAALDE TESTEN

Deze configuraties werden opnieuw getest.

Een paar jaar later werden alle mogelijkheden opnieuw onder de loep genomen om te onderzoeken of het nog anders of beter kon. Verder waren de destijds gemaakte notities van het ontwerpen en beproeven nogal slordig op diverse papiertjes neergekrabbeld. Het was niet goed meer na te gaan wat nu eigenlijk het optimale circuit was. Des te meer redenen om alles nog eens grondig te herhalen.

Om het laatste gebouwde apparaat niet aan te tasten, werden de hieronder afgebeelde componenten voor de hernieuwde proeven gebruikt. Qua rendement was er bij de vier configuraties hoegenaamd geen verschil vast te stellen. Daarom werd naar een zo goed mogelijke symmetrie gekeken en dan bleek figuur 2 de beste eigenschappen te hebben van 1.80 – 10.150 MHz en figuur 3 van 14 – 30 MHz. Een goede verklaring daarvoor is vooralsnog niet gevonden. Zoals eerder betoogd werd, is de voorwaarde voor een goede balans dat afgeregeld wordt op SWR = 1 tussen zender en antenne tuner. Bij figuur 2 heeft men iets meer zelfinductie nodig dan met de antenne parallel over de condensator (fig 3). Dat is vooral in het gebied van 14 – 30 MHz beter omdat meer windingen van de rolspoel nodig zijn. Zie ook het commentaar van een Duitse collega zendamateur over het 10 m bereik later in dit artikel.

De vier mogelijkheden fig. 1– 4 werden hiermee opnieuw getest.

Testen van schema fig. 5. Dit type condensator uit oudere ontvangers is geschikt voor 400 W. Het getoonde exemplaar gaf zelfs geen krimp met 700 W op 40 en 80 m.

RENDEMENT

The efficiency is a little less than with a LC system using two capacitors and a one roller inductor or two roller inductors and one capacitor, but in practice, the difference is minimal. See my Test Symmetrical ATU's.

The efficiency only drops significantly if the dipole is shorter than ¼ λ on the lowest frequency band.

T-MATCH CONVERSION

A T-match unit can easily be converted to an S-match by removing the second capacitor or bypassing the first capacitor. The free hole in the front panel of a converted commercial unit can be used for a switch for paralleling fixed capacitors to the tuning capacitor to provide additional capacitance

Hoewel met een LC kring meer rendement te bereiken is, komt een T-match het meest in de shack voor. Dat systeem is niet ideaal, hoge en zeer lage impedantie kunnen weliswaar aangepast worden, maar het rendement van de tuner is niet geweldig omdat beide condensatoren van meestal 220 pF eigenlijk te weinig capaciteit hebben. Te veel energie in de vorm van warmte blijft in het systeem achter. Daarom loont het de moeite om dat systeem om te bouwen tot een S-Match.

De variabele condensatoren mogen geen contact maken met kast of chassis. Een geïsoleerde koppeling van de as of een kunststof afstemknop met voldoende HF isolerende eigenschappen is noodzakelijk. In de meeste T-match tuners is zo'n voorziening aanwezig. Beide condensatoren worden parallel (fig b) geschakeld of één variabele condensator wordt verwijderd. Het vrijkomende gat in de frontplaat is dan beschikbaar voor een schakelaar waarmee men extra capaciteit kan bij schakelen.

Tenslotte kan de overtollige condensator ook gebruikt worden in de primaire spoel (fig c). Omdat de variabele condensatoren in veel T-match ATU's slechts 220 pF zijn, wordt het bereik beperkt van 10 t/m 80 m. U heeft allerlei mogelijkheden om te experimenten en van de (gekochte) tuner blijft het uiterlijk ongewijzigd.

TESTING BALANCE

Some Internet sites state that in comparison tests the S-Match failed regarding balance. The authors brought no evidence whether the balance of the "reference" ATU was tested properly….

You can conduct proper tests if your feeder line is in balance with real ground. Use the S-match or any other unbalanced tuner for the test. Connect one of the feeder lines to the ATU (fig. c), match for lowest SWR and measure the RF current. Repeat the test with the other end of the feeder line (fig. d). Check and mark whether both currents are equal or not. As a "ground" you can use a single wire in the backyard or a wire to your central heating system.

ZELFBOUW DOOR ANDEREN

Since I published this design, may hams successfully copy this simple ATU. As an encouragement for home brewing see in alphabetical and numerical order examples of S-Match tuners. Not everyone is just as skilful but it is most important that it works well.

PAØLL

An "experimental" and first model of PAØLL's S-Match.

Kees, PAØLL who is famous for his LL-tuners, sent me photograph of his experimental S-Match. There was much demand for a small portable antenna system including a small ATU. For this reason his intention is to build and sell a handy ATU inclusive the antenna in a carry box. The final product looks differently because it will be built with components, which are made especially for the tuner. The size will remain. He calls the baby: "LL match box". I expect that all his handcrafts made ATU's ends as "collector items"!

PAØMJM

S-Match: 72 µH roller inductor, capacitor with unknown maximum capacitance. I want to tell you my good experiences with the S-Match because it works fantastically! The graphics were made with a miniVNA (www.miniradiosolutions.com) program. Except on 1.8 MHz the programme did two measurings of loss and the SWR. On all bands the SWR is lower than 1.5.

PA4NIC

PE1ADY

Piet, PE1ADY have made more of my designs successfully. About his last experimental S-Match he wrote: " I want let you know that the built tuner works extreme good with my 2 × 20 meter dipole and 20 m home made ladder line. I can match the antenna system for SWR = 1. I am very satisfied with this tuner, just like with a Fri-Match, which I have made earlier.

PE1KQP

Nadat PE1KQP het artikel over de S-Match in Electron had gelezen bouwde hij zijn L tuner om. Alle onderdelen zaten al op deze plank samen met een 1 op 4 balun. Hij hoefde alleen de trafo over te wikkelen en de zaak opnieuw te bedraden. Hij schreef: "Opeens had ik een tuner die het wel goed deed met mijn antenne, 2 × 20 m met 20 m symmetrische voedingslijn. Waarschijnlijk is dit een van de eerste nagebouwde S-Match tuners. Er werden later wat aanpassingen gedaan; de condensator vervangen door een type van 12 – 325 pF samen met een schakelaar om 2 × 250 pF bij te schakelen maar steeds is hetzelfde plankje gebruikt.

"Deze tuner is ook veel met antenne experimenten in het veld gebruikt en als de dure kooptuners het lieten afweten, lukte het met de S-Match wel om de zaak af te stemmen zonder je vingers te verbranden (hi!). Kortom een prima tuner".

PE2B

Dirk PE2B heeft veel van mijn ontwerpen, onder andere deze antennetuner, met succes nagebouwd en gebruikt. Zoals u uit zijn producten kunt zien, is hij zeer actief een heeft de zelfbouw bij hem gelukkig nog niet afgedaan! Om de nul capaciteit van de variabele condensatoren te verminderen, wordt de tweede sectie naar believen ingeschakeld. Bij de QRP uitvoering worden vaste capaciteiten parallel aan de varco gezet. Hij maakt een "rolspoel" van een regelweerstand. Zoiets deed ik ook in de zeventiger jaren alleen werd de keramische vorm met draad vervangen door een T200-2 ringkern met draad.

	S-Match 1.
	S-Match 2
	QRP S-Match 1.
	QRP S-Match 2

COMMENTAAR

http://www.pa3egh.nl/zelfbouwprojecten.html

Door velen in binnen en buitenland werd dit ontwerp nagebouwd. Zij werken er succesvol mee en foto's van hun apparaten staan op internet. Tot nu toe kreeg ik van hen via e-mail of radio allemaal enthousiaste reacties over hun eigenbouw product. Een greep uit de berichten:

DJ9XG:

Ich habe wieder einmal etwas von deiner ufb homepage nachgebaut, eine S-Match ATU. Ich habe hier 3 verschiedenen ATU's und diese auch alle 3 getestet.
1. Drake MN2700 mit externem 1:4 Balun
2. Parallelkreis Koppler ähnlich Johnson oder Annecke
3. S-Match nach PA0FRI

Als Antenne verwende ich hier eine 2 × 20 m Dipol symmetrisch mit 240 Ohm Schlauchkabel (Antennenkabel für UHF-Fernsehantennen aus den 70er Jahren) gespeist. Antenne hängt zwischen 15 m und 9 m über Grund.

Mit allen 3 Antennen erreiche ich von 160-10 m 1:1 SWR... die Ergebnisse vieler Tests sind folgende Reihenfolge:

1. S-Match auf allen Bändern Nummer 1
2. Parallkreis nach Annecke Nummer 2
3. Drake Tuner Nummer 3

Du siehst dein S-Match ist der beste ATU, hinzu kommt noch die komfortable Bedienung. Ich habe den hier mit einer riesigen kommerziellen Rollspule 14 µH und einem 20-200 pF Sendedrehko aufgebaut. Als Ringkern verwende ich im Moment noch 1 Amidon T200-2, werde den aber gegen eine 2 Ringkernlösung mit 2 × T200-2 ersetzen, da der eine Kern bei 1 kW Output doch etwas warm wird.

Nun zu meinen Beobachtungen mit der S-Match. Bei 160 m benötige ich nur ca 7 µH der Rollspule und ca 400 pF für den Drehkondensator (ich hatte eigentlich damit gerechnet dass die Rollspule zu wenig Induktivität auf 160 m hat). Bei den höheren Bändern wird das L natürlich noch kleiner (auf 10 m habe ich noch 1 Windung der Rollspule). Trotz dieser sehr kleinen Werte ist die S-Match immer noch die beste auf allen (!) KW-Bändern.

DC4JG:

DC4JG's S-Match gebouwd met een 8 – 45 µH variometer en T225A-2 ringkern.

Ich habe auf deiner Internetseite die Beschreibung zum S-Match-Koppler gelesen und den Koppler sofort nachgebaut. Der Drehko ist ein Schmetterlings-Drehko 20 bis 200 pf und das L ist ein Kugelvariometer mit 8 bis 45 µH. Der Übertrager ist ein T225A-2. Der S-Match funktioniert prima. Ich habe viele Koppler probiert siehe www.dc4jg.de aber keiner ging so unproblematisch wie der S-Match. Ich überstreiche mit dem kleinen Drehko und dem Kugelvariometer alle Bänder 160 bis 20 m, der Rest ist nicht probiert. Aber alles in allem, ein guter Koppler. Der Koppler ist auch an der Feederleitung sehr gut symetrisch. Hier haben schon 3 bis 4 OM´s diesen Koppler mit Erfolg gebaut.

Hij meldde ook nog dat hij werkt met een 2 × 19 m dipool en 13 m openlijn met 8 cm spreiders. Op 160 m is de antenne te kort waardoor de impedantie voor de tuner erg laag is. Met 350 à 400 W ontstaat over de variabele condensator zo'n hoge spanning, dat er zelfs vonkoverslag plaats vindt met 4 mm plaatafstand! Hij vroeg of dat verschijnsel bij mij bekend was.

Mijn antwoord was dat het bij mij onder vrijwel dezelfde omstandigheden ook voor kwam. Mijn antenne was een met ongeveer 10 m openlijn gevoede W3DZZ en de spreiders waren 8.5 cm. Als op 160 gewerkt werd met 400 W moest ik nauwkeurig op SWR = 1 afregelen. Deed ik dat niet, dan vond er ook overslag plaats in de variabele (lucht) condensator. Daarom werd later een S-Match met een vacuüm condensator gebouwd, maar dat was in mijn situatie eigenlijk alleen nodig voor de 160 m band. Meestal wordt hier het kleinere model (fig») voor alle banden gebruikt.

DL5GBL:

Ich habe eben provisorisch Ihren S-Match mit alten Teilen aus der Bastelkiste auf Brett zusammengeloppt und getestet. Bauzeit: Gerademal eine halbe Stunde (inklusive dem Wickeln der 2 Trafos (T184: 2 × 8 Windungen 1.5 Schaltdraht für 3µH).

Fazit: Alles problemlos!!!- Ich bin restlos begeistert und werde mir ein paar reguläre Geräte davon
bauen.

Ook DJ8CL maakte een S-Match om ermee te experimenteren. Hij schreef dat de ATU het van 20 – 160 m perfect deed met zijn 2 × 10 m dipool gevoed met 26 m openlijn. De zelfinductie van de ringkernen met 10 bifilaire windingen was kennelijk te groot voor de hogere banden. Het experiment is nog niet af want hij had verzuimd om de tuner ook de testen met de openlijn op de spoel in plaats van op de condensator.

KERNLOZE BALUN

Er werd door iemand gevraagd of de ringkern balun ook vervangen kon worden door een luchtgewonden type. Dat gaat ook, maar de proeven daarmee heb ik in beperkte mate gedaan en de gemaakte aantekeningen zijn niet meer aanwezig. De bifilaire spoelen waren gewikkeld met goed geïsoleerd draad op een 1 inch kunststof (installatie) pijp. Om strooivelden te beperken en alles compact te houden, werden de proeven verder voortgezet met ringkern overdragers.